Uitgangspunten PBM bij verzorging, verpleging of medische behandelingen buiten het ziekenhuis

Bijlage bij de LCI-richtlijn COVID-19 | Versie 13 maart 2023 (versiebeheer zie onderaan deze pagina)
 

Het 146e OMT heeft in februari 2023 geadviseerd om de specifieke maatregelen met betrekking tot COVID-19 te stoppen en voortaan generieke maatregelen toe te passen voor respiratoire infecties.

Zorgmedewerkers dienen altijd de algemene infectiepreventie maatregelen te volgen:

  • toepassen van handhygiëne;
  • hoesten en niezen in de elleboog;
  • papieren zakdoekjes gebruiken.

 
Zorgmedewerkers die klachten van een luchtweginfectie hebben, dragen tijdens hun werk een mondneusmasker (ten minste een chirurgisch mondneusmasker type II) om besmetting van patiënten en collega’s te voorkomen.

Daarnaast volgen de medewerkers de hygiënerichtlijnen voor hun beroepsgroep en specifieke beroepsmatige handelingen.
 

Versiebeheer

  • 13-03-2023: 146e OMT advies verwerkt: PBM wordt afgeschaald naar isolatieadvies conform infectiepreventieprotocol van de eigen instelling. Preventief PBM <1,5 m is niet meer noodzakelijk; overweeg dit alleen bij specifieke afdelingen, behandelingen of kwetsbare patiëntengroepen.
  • 14-12-2022: Het advies voor preventief gebruik van chirurgisch mondneusmaskers type II bij zorgcontacten binnen 1,5 meter afstand vervalt. Een masker wordt alleen geadviseerd bij luchtwegklachten (niet COVID-specifiek) van de zorgmedewerker, na het contact met een bevestigde COVID-19 index, of op basis van individuele afwegingen of verzoek van de zorgmedewerker/cliënt/instelling.
  • 11-05-2022: Het advies voor gebruik van chirurgisch mondneusmaskers ten minste type II binnen preventieve PBM wordt versoepeld naar zorgcontacten binnen 1,5 meter afstand bij kwetsbare cliënten, bij luchtwegklachten en op basis van individuele afwegingen zorgmedewerker/cliënt.
  • 25-03-2022: Het onderscheid in verschillende risiconiveaus is verwijderd, met een focus op actuele situatie.
  • 24-12-2021: advies preventief mondneusmaskergebruik uitgesplitst per risiconiveau (waakzaam, zorgelijk en ernstig); tekst m.b.t. FFP2-maskers verduidelijkt.
  • 05-10-21: ter verheldering staat nu ook onder het kopje ‘Maatregelen bij risiconiveau waakzaam’ dat de adviezen m.b.t. preventief gebruik van mondneusmaskers zoals beschreven voor ongevaccineerden gelden voor personen
    >12 jaar. Dit stond al beschreven onder '2. Preventief gebruik van PBM in overige zorgsituaties buiten het ziekenhuis bijvoorbeeld bij consulten of huisbezoeken'.
  • 01-10-2021: het document is aangepast op preventief gebruik van PBM vanwege een herdefinitie van de risiconiveaus na de versoepelingen van 25 september 2021.
  • 08-07-2021: in het kader van het advies over versoepelingen in de langdurige zorg van de OMT-werkgroep langdurige zorg, d.d. 24 juni 2021, is de tekst over het preventief dragen van mondneusmaskers aangepast.
  • 29-04-2021: Onder ‘Toelichting op verschillende typen medische mondneusmaskers en face-shields’ is bij ‘Mondneusmaskers type FFP1, FFP2 en chirurgische mondneusmaskers type IIR’ een tekst toegevoegd waarin het gebruik van mondneusmaskers met ventielen afgeraden wordt (inclusief toelichting). In de tabel is ter verduidelijking bij Ademhalingsbeschermingsmasker de eis 'zonder ventiel' en de toelichting 'Door ventielen kunnen spatten het masker binnendringen en kan ongefilterde lucht zowel het masker in als uitstromen.***' toegevoegd met een verwijzing naar onderbouwende literatuur. Het gaat hier niet om een extra of nieuwe kwaliteitseis, maar een verheldering die reeds opgenomen was in de WIP-richtlijn en documenten van de WHO en CDC waarnaar ook expliciet verwezen wordt.
  • 24-02-2021: In de tabel is ter verduidelijking bij Chirurgisch mondneusmaskers 'bevestigde en verdachte personen' i.p.v. ‘bevestigde patiënten’ geschreven. Tevens zijn een aantal NEN-EN-nummers die op 11-2 in de tabel onder Ademhalingsbeschermingsmaskers en Chirurgisch mondneusmaskers waren toegevoegd weer verwijderd, omdat dit tot veel onduidelijkheid leidde.
  • 03-02-2021: Er is benoemd dat de uitgangspunten ook gelden voor nieuwe varianten van het coronavirus.
    Op basis van het
    advies OMT 97, deel 2 is toegevoegd dat gebruik van mondneusmasker type FFP2 overwogen kan worden bij inschatting dat er een verhoogd risico is op het vrijkomen van zeer kleine druppeltjes. Voor het dragen van mondneusmaskers in de publieke ruimten geldt nu dat personen zowel medische als niet-medische maskers kunnen dragen.
    Evenals in het FMS-document Leidraad persoonlijke bescherming in de (poli)klinische setting van de Federatie van Medisch Specialisten is bij het preventief dragen van een mondneusmasker in een zorgsituatie de tijdsduur van 15 minuten of langer vervallen. Ditzelfde geldt voor het dragen van een mondneusmasker met een faceshield bij therapeutische en diagnostische medische handelingen waarbij de zorgverlener zeer dicht bij het gelaat van de patiënt komt. De tijdsduur van minimaal 3 minuten is hierbij vervallen.
  • 08-01-2021: Ook is nog onvoldoende bekend in hoeverre iemand die gevaccineerd is toch het virus kan verspreiden.
  • 31-12-2020: De uitgangspunten gelden ook voor zorgmedewerkers die tegen COVID-19 gevaccineerd zijn. Vaccinatie geeft geen 100% bescherming en het is nog niet bekend hoe lang het vaccin beschermt. Vaccinatie vormt op dit moment dus geen reden om gebruik van PBM achterwege te laten.
  • 3-11-2020: Geheel herzien document ‘Uitgangspunten PBM bij verzorging, verpleging of medische behandelingen buiten het ziekenhuis’, ter vervanging van de twee documenten 'PBM buiten het ziekenhuis', en 'Beleid PBM voor de wijkverpleging'. Zie de verantwoording voor een toelichting op de wijzigingen. Dit geheel herziene document is voor commentaar voorgelegd aan Verenso, NVAVG en VenVN.

Versiebeheer versie ‘PBM buiten het ziekenhuis’:

  • 3-11-2020: Het document 'PBM buiten het ziekenhuis' is (samen met het document 'Beleid PBM voor de wijkverpleging') vervangen door het geheel herziene document 'Uitgangspunten PBM bij verzorging, verpleging of medische behandelingen buiten het ziekenhuis' (zie Versiebeheer bovenstaand).
  • 17-08-2020: Handelwijze in geval van quarantaine toegevoegd en de mogelijkheid dat een zorgmedewerker kan werken in afwachting van de testuitslag verwijderd (conform Testbeleid en inzet zorgmedewerkers buiten het ziekenhuis).
  • 29-05-2020: De aard van de klachten die een patiënt of medewerker moet hebben is verwijderd.
  • 01-05-2020: Toegevoegd: 'Deze uitgangspunten hebben betrekking op het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen door zorgverleners buiten het ziekenhuis. Ze zijn geformuleerd op basis van veiligheid voor medewerkers (besmettingsrisico’s) ingeval van (verdenking op) Covid-19. De uitgangspunten vragen om een nadere invulling per sector, rekening houdend met context en doelgroep. Als de specifieke situatie daarom vraagt, kunnen zorgmedewerkers op basis van hun professionele inzichten en ervaring beredeneerd afwijken van deze uitgangspunten.'
  • 23-04-2020: De uitgangspunten zijn vereenvoudigd en ingekort. Het testen van een zorgmedewerker met klachten is toegevoegd.
  • 15-04-2020: Het uit voorzorg gebruiken van PBM bij patiënten die geen (verdenking op) COVID-19 hebben is niet nodig en gelet op de schaarste van PBM ook niet gewenst.
  • 20-03-2020: Eerste versie.